Οι άνθρωποι μπορεί να έχουν αρχίσει να φροντίζουν ζώα πριν από σχεδόν 13.000 χρόνια
September 14, 2022Ομάδες κυνηγών-τροφοσυλλεκτών που ζουν στη νοτιοδυτική Ασία μπορεί να άρχισαν να διατηρούν και να φροντίζουν ζώα πριν από σχεδόν 13.000 χρόνια – περίπου 2.000 χρόνια νωρίτερα από ό,τι πιστεύαμε.
Αρχαία φυτικά δείγματα που εξήχθησαν από τη σημερινή Συρία δείχνουν υπαινιγμούς απανθρακωμένης κοπριάςυποδεικνύοντας ότι οι άνθρωποι έκαιγαν περιττώματα ζώων μέχρι το τέλος της Παλαιάς Λίθινης Εποχής, αναφέρουν ερευνητές στις 14 Σεπτεμβρίου στο PLOS One. Τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν την κοπριά ως καύσιμο και μπορεί να είχαν αρχίσει να φροντίζουν τα ζώα κατά τη διάρκεια ή ακόμη και πριν από τη μετάβαση στη γεωργία. Αλλά ποια ζώα παρήγαγαν την κοπριά και η ακριβής φύση της σχέσης ζώου-ανθρώπου παραμένουν ασαφή.
«Γνωρίζουμε σήμερα ότι το καύσιμο κοπριάς είναι πολύτιμος πόρος, αλλά δεν έχει πραγματικά τεκμηριωθεί πριν από τη Νεολιθική», λέει η Alexia Smith, αρχαιοβοτανολόγος στο Πανεπιστήμιο του Κονέκτικατ στο Storrs (SN: 8/5/03).
Η Smith και οι συνεργάτες της επανεξέτασαν 43 δείγματα φυτών που ελήφθησαν τη δεκαετία του 1970 από μια κατοικημένη κατοικία στο Abu Hureyra, έναν αρχαιολογικό χώρο που χάνεται τώρα κάτω από τη δεξαμενή του φράγματος Tabqa. Τα δείγματα χρονολογούνται από περίπου 13.300 έως 7.800 χρόνια πριν, καλύπτοντας τη μετάβαση από τις κοινωνίες κυνηγών-τροφοσυλλεκτών στην γεωργία και την κτηνοτροφία.
Σε όλα τα δείγματα, οι ερευνητές βρήκαν διάφορες ποσότητες σφαιριδίων, μικροσκοπικών κρυστάλλων που σχηματίζονται στα έντερα των ζώων και εναποτίθενται στην κοπριά. Υπήρξε μια αξιοσημείωτη άνοδος μεταξύ 12.800 και 12.300 ετών πριν, όταν σκουρόχρωμοι σφαιρίτες εμφανίστηκαν επίσης σε ένα λάκκο πυρκαγιάς – απόδειξη ότι θερμάνθηκαν σε θερμοκρασία μεταξύ 500⁰ και 700⁰ Κελσίου και πιθανότατα κάηκαν.
Στη συνέχεια, η ομάδα διασταύρωσε αυτά τα ευρήματα με δεδομένα που είχαν δημοσιευτεί στο παρελθόν από τον Abu Hureyra. Διαπίστωσε ότι η καύση της κοπριάς συνέπεσε με μια μετατόπιση από κυκλικά σε γραμμικά κτίρια, ένδειξη ενός πιο καθιστικού τρόπου ζωής, μαζί με σταθερά αυξανόμενο αριθμό άγριων προβάτων στην τοποθεσία και μείωση της γαζέλας και άλλων μικρών θηραμάτων. Σε συνδυασμό, υποστηρίζουν οι συγγραφείς, αυτά τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι οι άνθρωποι μπορεί να είχαν αρχίσει να φροντίζουν τα ζώα έξω από τα σπίτια τους και να έκαιγαν τους σωρούς κοπριάς στο χέρι ως συμπλήρωμα στο ξύλο.
«Τα στοιχεία σφαιρουλίτη που αναφέρονται εδώ επιβεβαιώνουν ότι κάποιου είδους κοπριά χρησιμοποιήθηκε ως καύσιμο», λέει η Ναόμι Μίλερ, αρχαιοβοτανολόγος στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια που δεν συμμετείχε στη μελέτη.
Το να καταλάβουμε ποιο ζώο άφησε την κοπριά θα μπορούσε να αποκαλύψει εάν τα ζώα ήταν δεμένα έξω ή όχι. Ενώ οι συγγραφείς προτείνουν άγρια πρόβατα, τα οποία θα ήταν πιο ευχάριστα να συλληφθούν, ο Μίλερ προτείνει ότι η πηγή ήταν πιθανώς περιπλανώμενη άγρια γαζέλα.
«Οι σφαιρίτες που προέρχονται από τη συλλογή κοπριάς γαζέλας εκτός του χώρου, που αποθηκεύονται μέχρι να καούν ως καύσιμο, είναι κατά τη γνώμη μου μια πιο εύλογη ερμηνεία», λέει ο Μίλερ. Ακόμη και αν κρατούνταν για λίγες μέρες, λέει, τα πρόβατα δεν θα παρήγαγαν μεγάλες ποσότητες κοπριάς.
«Όλο το θέμα είναι μια κλασική όποια μονάδα», λέει η ανθρωπολόγος Melinda Zeder, κάτι που ίσως η ανάλυση DNA θα μπορούσε να λύσει (SN: 7/6/17). Η Gazelle μπορεί να είναι η πηγή, λέει, και αν συλληφθούν νεαρά, τα ζώα μπορεί να είχαν φροντιστεί για λίγο – ακόμα κι αν τελικά δεν είχαν εξημερωθεί.
«Το ενδιαφέρον είναι ότι οι άνθρωποι [were] πειραματίζονται με το περιβάλλον τους», λέει ο Zeder, του Ινστιτούτου Smithsonian στην Ουάσιγκτον, DC «Η εξημέρωση είναι σχεδόν τυχαία σε αυτό».
